Casestudie 22: Italië: Graan-groentesystemen voor voedselkwaliteit

Wat waren de belangrijkste problemen die aan de basis lagen van het ontstaan van de casestudy?

De casestudy werd grotendeels ingegeven door verschillende onderliggende problemen: de onzekerheid over het inkomen van landbouwbedrijven, de beperkte mogelijkheden om waarde toe te voegen aan minder belangrijke gewassen, de noodzaak om een groter gemeenschapsgevoel teweeg te brengen door middel van lokaal voedsel en het streven naar betere technische mogelijkheden voor biologisch beheer van akkerbouwgewassen en groentegewassen. Ook de mogelijkheden in het gebied speelden een rol bij het ontwerpen van de casestudy, bijv. veelbelovende dynamiek in lokale waardeketens, een levendig lokaal gastronomisch erfgoed, toerisme in het gebied, en de veelzijdigheid van de bodems die biologische boeren in de regio's een impuls geven.

Hoe is het probleem aangepakt en welke actoren waren erbij betrokken?

Het idee voor de casestudy is afkomstig van onderzoekers, die voortdurend maar onregelmatig contact hebben met landbouwbedrijven in de regio's, om tegemoet te komen aan zorgen over inkomstendiversificatie en -consolidatie. Het idee is vervolgens gedeeld met een groep landbouwers en de ASR (Associazione Sviluppo Rurale), die in eerste instantie het voortouw hebben genomen bij de casestudies (dit is later overgenomen door de FIRAB). Kleinschalige teelten in het kader van strokenteelt en gericht op lokale/kleine waardeketens werden beschouwd als een goede gelegenheid, vooral om de toegevoegde waarde op het niveau van het landbouwbedrijf te houden.

In de casestudy werd specifiek aandacht besteed aan belangrijke technische kwesties zoals de beschikbaarheid van geschikte biologische zaadvariëteiten, geschikte vruchtwisselingen op zowel agro-ecologisch als economisch niveau, mechanisatie van de stroken (vooral in heuvelachtige percelen) en een wijdverbreide culturele weerstand tegen innovatie.

Om de resultaten te bereiken die werden beoogd tijdens het definitieproces van visie en missie, werden de belangrijkste belanghebbenden geïdentificeerd als functioneel voor de ontwikkeling van de casestudy en als potentiële begunstigden van de inzet ervan: kleine en middelgrote landbouwbedrijven (biologisch en niet-biologisch), molenaars, bakkers voor bakkerijproeven, banketbakkers (bijv. die met kikkererwtenmeel), en kleinschalige zaadbedrijven die kleine gewassen leveren.

Onderzochte oplossingen

De introductie van intercropping en strookteelt werd gezien als een evolutie van meer gebruikelijke praktijken die in de doelregio's werden uitgevoerd, vooral door biologische boeren die het grootste deel van de bij de casestudy betrokken mede-innovatoren vertegenwoordigen. Dergelijke innovatieve teeltsystemen zijn bedoeld om de bodembedekking gedurende het hele jaar te vergroten en het gewasassortiment te verbreden, waardoor de afzetkanalen en -opties worden gediversifieerd. Dit maakt het ten slotte mogelijk de toegevoegde waarde op het niveau van het landbouwbedrijf te behouden.

Samenwerking met het DiverIMPACTS Field Experiment 9, dat zich richt op strokenteelt in vlakke omstandigheden (in plaats van de heuvelachtige omstandigheden van de betrokken boerderijen), werd van cruciaal belang geacht om te kunnen profiteren van begeleiding en technisch-wetenschappelijke ondersteuning.

Verwachte resultaten

Het duidelijke uitgangspunt van de casestudy was het landbouwinkomen, maar een meer echte agro-ecologische benadering werd ook van cruciaal belang geacht, aangezien de betrokken biologische landbouwbedrijven geïnteresseerd waren in het ontwikkelen van oplossingen via het herontwerpen van het landbouwsysteem, eerder dan het louter vervangen van inputs.

Het verzamelen en evalueren van een rijke set gegevens werd essentieel geacht om te beoordelen hoe strookteelt kan bijdragen aan de DiverIMPACTS doelstellingen en om bewijs te leveren over de technische, economische en milieuvoordelen van strookteelt. Velddagen werden georganiseerd om de benaderingen en resultaten breder te bespreken en om informatie over de proefactiviteiten te verspreiden om samenwerking met andere territoriale actoren te genereren en te verbeteren, met name diegenen die actief zijn in korte waardeketens en lokale catering.

Vermindering van de technische (met name op mechanisatieniveau) en organisatorische beperkingen werd ook van cruciaal belang geacht om de invoering en schaalbaarheid van de strokenteelttechniek op gang te brengen. Het bereiken van een goed evenwicht tussen prestatievoordelen en de complexiteit van het beheer voor boeren werd beschouwd als een kritisch element van de analyse op procesniveau.

Relevantie voor de DiverIMPACTS doelstellingen

De casestudy heeft bijgedragen aan het begrip van strokenteelt in heuvelachtige omstandigheden om de (agro)biodiversiteit en het economisch concurrentievermogen van boeren te verbeteren. De resultaten en de waardering van boeren voor de techniek worden vergeleken met de resultaten van veldexperiment 9 om verschillen en overeenkomsten te analyseren in termen van beheer en agro-milieueffecten tussen een onderzoeksstation in vlakke omstandigheden en economische boerderijen in een moeilijker operationele omgeving.

Verworvenheden van de casestudy

Bij de ontwikkeling van de casestudy was een breed scala van lokale actoren betrokken, waardoor de belangstelling voor strokenteelt en de potentiële resultaten ervan toenam. Tegen het einde van de DiverIMPACTS activiteiten, hebben een aantal van de leden van de casestudy (een biologisch landbouwbedrijf, evenals FIRAB en CREA) hun krachten gebundeld met andere lokale boerderijen, wetenschappelijke instellingen en adviesbureaus om een EIP-AGRI Operationele Groep op te zetten voor de verdere ontwikkeling van strookteelt in de regio Marche over een periode van drie jaar.

Het voorstel van de operationele groep werd inhoudelijk als het op één na beste van de 36 ingediende voorstellen beoordeeld en zou, in afwachting van de administratieve beoordeling en definitieve goedkeuring ervan, waarschijnlijk concrete mogelijkheden bieden om de operationele voorwaarden voor het telen van stroken te testen. Aangezien de landbouwers in de casestudy erop hebben gewezen dat het verbouwen van stroken niet als subsidiabel wordt beschouwd in het kader van de gewone betalingsformules van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB), zal de operationele groep bovendien de nodige aandacht besteden aan het identificeren van administratieve en bureaucratische mogelijkheden om het verbouwen van stroken te erkennen als een waardevolle agromilieupraktijk die moet worden opgenomen in de lijst van voor overheidssteun in aanmerking komende praktijken. De operationele groep zal ook plaatselijke bewoners en toeristen uitnodigen om de bijdrage en de waarde van het strokenteeltlandschap te beoordelen, zodat deze innovatieve teeltpraktijk een soort sociale bekrachtiging krijgt.

Verdere informatie

Links

• zenodo.org: De invoering van het strokenteelt in de Midden-Adriatische regio
• zenodo.org: L'introduzione della coltivazione a strisce nel Medio Adriatico

Contact

• Luca Colombo, FIRAB, leider van de casestudie
• Marco Seghetti en Stefano Dell'Anna, FIRAB, monitoren van de casestudy