Studium przypadku 4: Belgia: Uprawy usługowe waloryzowane poprzez wypas

Jakie były główne problemy leżące u podstaw powstania tego studium przypadku?

W 2015 roku wypasanie roślin uprawnych było nową praktyką w Walonii, stosowaną jedynie przez kilku producentów mieszanek roślin uprawnych i owiec. Rolnicy ci zadawali sobie pytanie oraz organom doradczym o potencjał agronomiczny tej praktyki, po nawiązaniu kontaktów i wizytach w Aube we Francji, gdzie producenci mieszanek roślin uprawnych i owiec byli pionierami tej praktyki.

W wyniku tych przemyśleń, we współpracy z rolnikami, Collège des Producteurs i CRA-W, opracowano studium, którego celem było określenie wartości dodanej, jaką dla żyzności gleby ma wypas owiec na roślinach okrywowych. Pierwsze wyniki wskazują na zainteresowanie i przydatność tej praktyki do zmniejszenia głębokiego zagęszczenia gleby i poprawy jej jednorodności bez wpływu na biodostępność składników odżywczych dla następnych upraw. Niemniej jednak pozostało kilka pytań, na przykład dotyczących korzyści agroekonomicznych dla producentów roślin uprawnych, wyników ekonomicznych dla producentów owiec związanych ze składem roślin okrywowych, możliwości zniszczenia roślin okrywowych oraz wpływu na środowisko.

W jaki sposób rozwiązano ten problem i jakie podmioty były w to zaangażowane?

58% Walonii to obszar narażony na zanieczyszczenie azotanami, gdzie na gruntach ornych obowiązkowo stosuje się uprawy okrywowe. Hodowcy owiec w Walonii często nie są rolnikami i odwrotnie. Tak więc, aby rozwinąć dywersyfikację na skalę terytorialną, studium przypadku skupiło się na korzystnych dla obu stron partnerstwach pomiędzy hodowcami owiec i rolnikami.

W studium przypadku wzięła udział większość zainteresowanych stron:

• Kolektyw producentów owiec i producentów roślin uprawnych: polegamy na kolektywie, aby pomóc w rozpowszechnianiu informacji.
• Mieszani producenci roślin uprawnych i owiec, których własne owce wypasają ich uprawy
• Instytucje doradcze: Greenotec(rolnictwo konserwujące), Protect'eau (ochrona wód), Fourrages Mieux (zarządzanie paszami), Eleveo (doradca ds. owiec)
• RWDR (sieć rozwoju obszarów wiejskich)
• Jednostki badawcze: CRA-W, UCL

Zbadane rozwiązanie

W ramach studium przypadku nie dysponowano środkami umożliwiającymi pogłębienie wiedzy naukowej. Zamiast tego praca w ramach studium przypadku koncentrowała się głównie na rozwoju i popularyzacji praktyki, a także na ogólnym badaniu jej mocnych stron i ograniczeń. W ten sposób ustaliliśmy, że jedną z głównych zalet tej praktyki dla rolnika jest poprawa wizerunku wśród obywateli oraz że wraz z rozwojem tej nowej praktyki w Walonii pojawiły się nowe ograniczenia prawne.

Oczekiwane rezultaty

Praktyka i liczba partnerstw stale rośnie: od zera partnerstw pomiędzy hodowcami owiec i rolnikami uprawiającymi rośliny uprawne w Walonii przed wdrożeniem studium przypadku do ponad 38 w sezonie zimowego wypasu 2020 - 2021. W okresie od sierpnia 2020 r. do lutego 2021 r. owce wypasały ponad 1250 hektarów gruntów ornych (w porównaniu z 75 hektarami podczas zimowego sezonu wypasowego 2017 - 2018). Rozwój tej praktyki wykracza obecnie poza zakres studium przypadku i dlatego niektóre partnerstwa nie kontaktują się z zespołem prowadzącym studium przypadku. Jednak rolnicy zajmujący się uprawą roli pozostają mniej zainteresowani tą praktyką niż hodowcy owiec. Dlatego ważne jest, aby zwracać szczególną uwagę na ich obawy. Niemniej jednak, hodowcy owiec ograniczają rozwój tej praktyki, ponieważ w Walonii nie ma wystarczającej liczby owiec, aby zaspokoić popyt. Utrzymanie rozwoju tej praktyki wymagałoby zatem rozszerzenia hodowli owiec w Walonii.

Studium przypadku zwiększyło świadomość tej praktyki w sektorze rolniczym i zapewniło środki na dwuletni projekt badawczy (rozpoczęty w lipcu 2019 r.), w ramach którego dalej badano zainteresowanie tą praktyką wśród rolników uprawiających rośliny uprawne. Oprócz korzyści agronomicznych, ekonomicznych, środowiskowych i społecznych wynikających z tej praktyki, wypas owiec na roślinach okrywowych przyczynia się do wzrostu uznania rolników uprawiających rośliny okrywowe: od uprawy postrzeganej jako obowiązkowa i narzucona do uprawy postrzeganej jako szansa w ramach płodozmianu rolnego.

Obecnie duża część upraw okrywowych w Walonii to uprawy jednogatunkowe (często z gorczycą). Ponieważ wypas owiec wymaga zakładania wielogatunkowych upraw okrywowych, praktyka ta doprowadzi do większej różnorodności upraw okrywowych.

Refleksje nad wypasem owiec na innych uprawach (buraki, rzepak, zboża) rozpoczęły się pod koniec 2018 r. i doprowadziły do powstania nowych perspektyw, takich jak nowe partnerstwa i odkrycie nieznanych zalet wypasu owiec dla upraw.

Znaczenie dla celów programu DiverIMPACTS?

Studium przypadku przyczyniło się do rozwoju dywersyfikacji na poziomie terytorialnym. Promuje zrównoważone praktyki zarówno wśród rolników uprawiających rolę, jak i hodowców owiec.

Dziedzictwo studium przypadku

Aby umożliwić tworzenie nowych partnerstw poza projektem DiverIMPACTS, specjalna platforma wymiany internetowej została zintegrowana ze stroną internetową ułatwiającą sprzedaż między rolnikami, która jest dobrze znana rolnikom w Walonii (patrz link poniżej). Platforma ta połączy podaż i popyt.

Niektóre instytucje doradcze zaangażowane w studium przypadku (Eleveo, Protecteau) przejmą doradztwo techniczne dla rolników w zakresie tej praktyki.

Dalsze informacje

Linki

• filagri.be: Des couverts et des moutons
• youtube.com: Pasztetowanie kultur wyhodowanych przez owce
• reseau-pwdr.be: Pasztetowanie kultur międzykulturowych przez owce
• youtube.com: Catch Crop - wypas z owcami: korzystna współpraca między hodowcami roślin i zwierząt gospodarskich
• easy-agri.com: Ogłoszenia "Pâturage"

Zespół studium przypadku

• Christel Daniaux, Collège des Producteurs, kierownik studium przypadku
• Cyril Regibeau, Eleveo, były współprowadzący studium przypadku
• Daniel Jamar, CRA-W, monitorujący studium przypadku